Ποια είναι η πιο «συμπαθής» προς τον κόσμο υπηρεσία της Ελληνικής Αστυνομίας, όταν στο πανευρωπαϊκό σκηνικό ο φόβος των τρομοκρατικών χτυπημάτων από τζιχαντιστές έχει φωλιάσει στις καρδιές όλων των Ευρωπαίων πολιτών, μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στη Γαλλία και τις απειλές ότι θα ακολουθήσουν και άλλα χτυπήματα στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες; Η Ειδική Κατασταλτική Αντιτρομοκρατική Μονάδα, ευρέως γνωστή ως ΕΚΑΜ, έρχεται να απαντήσει το ερώτημα. Το «Καρφί» μίλησε με τον διοικητή της υπηρεσίας, Πέτρο Τζεφεράκο, για το έργο της Ειδικής Κατασταλτικής Αντιτρομοκρατικής Μονάδας και τη ζωή ενός εκαμίτη.
Ο κ. Τζεφεράκος υπηρετεί εδώ και είκοσι πέντε χρόνια στην Ελληνική Αστυνομία και δεκαέξι χρόνια στην ΕΚΑΜ, ως αστυφύλακας και μετέπειτα ως αξιωματικός της μονάδας. Η Ειδική Κατασταλτική Αντιτρομοκρατική Μονάδα (ΕΚΑΜ) αποτελεί την επίλεκτη ειδική μονάδα της Ελληνικής Αστυνομίας και ανήκει στη Διεύθυνση Ειδικών Αστυνομικών Δυνάμεων (ΔΕΑΔ), που εποπτεύεται από τον υπαρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας. Στην ίδια Διεύθυνση υπάγονται η Υπηρεσία Εναερίων Μέσων Ελληνικής Αστυνομίας και η Υπηρεσία Εξουδετέρωσης Εκρηκτικών Μηχανισμών και Συνοδών Αστυνομικών Σκύλων.
Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΗΣ
Ο κ. Τζεφεράκος μάς εξηγεί τον ρόλο και το έργο της ΕΚΑΜ: «Η ΕΚΑΜ έχει αποστολή την αποτελεσματική αντιμετώπιση σοβαρών και εξαιρετικά επικίνδυνων καταστάσεων (όπως τρομοκρατικές ενέργειες, πειρατείες σε μέσα μεταφοράς, απαγωγές ομήρων, συλλήψεις επικίνδυνων κακοποιών, αντιμετώπιση οχυρωμένων προσώπων, προστασία σε πρόσωπα υψηλής επικινδυνότητας κ.λπ.), καθώς και την επέμβαση σε επικίνδυνες περιοχές που έχουν σκόπιμα μολυνθεί από χημικούς ή βιολογικούς παράγοντες ή έχουν ρυπανθεί από ραδιολογικές ή πυρηνικές ουσίες. Σε οποιοδήποτε ένοπλο περιστατικό που δεν μπορούν να ανταποκριθούν οι υπόλοιπες αστυνομικές δυνάμεις με τα μέσα που διαθέτουν, γίνεται αίτημα και εγκρίνεται από τον υπαρχηγό της Αστυνομίας η διάθεση για επέμβαση της ΕΚΑΜ. Στο ευρύτερο πλαίσιο της αποστολής της η ΕΚΑΜ υποστηρίζει και συμμετέχει, όταν κληθεί στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης σε δύσβατες ή επικίνδυνες περιοχές, καθώς και στον απεγκλωβισμό θυμάτων σε μεγάλες φυσικές ή τεχνολογικές καταστροφές ή μεγάλα ατυχήματα. Αυτή τη στιγμή η ΕΚΑΜ έχει οργανική δύναμη 129 άτομα. Υπάρχει η διοικητική υποστήριξη και οι επιχειρησιακές ομάδες».
Η ΕΠΙΛΟΓΗ
«Για να έρθει κάποιος στην υπηρεσία, αρχικά πρέπει να χρειαζόμαστε αστυνομικούς και έτσι να υπάρχουν κενές οργανικές θέσεις» δηλώνει ο διοικητής. «Τότε γίνεται αναφορά ιεραρχικά και ζητείται η έγκριση λειτουργίας σχολείου επιλογής για στελέχωση της ΕΚΑΜ. Έπειτα βγαίνει διαταγή από τον αρχηγό της Αστυνομίας και καλείται όποιος αστυνομικός επιθυμεί να δηλώσει εθελοντική συμμετοχή στο σχολείο της ΕΚΑΜ. Δεν υπάρχει σαφής χρονικός προσδιορισμός που γίνεται η προκήρυξη για την στελέχωση της υπηρεσίας. Μπορεί μια χρονιά να χρειαστούμε πέντε αστυνομικούς και η επόμενη διαταγή για στελέχωση να βγει σε δύο χρόνια για υπάρχουσα θέση, π.χ. δύο αστυνομικών. Οι υποψήφιοι εθελοντές περνάνε όλες τις ιατρικές εξετάσεις και από ανώτατη υγειονομική επιτροπή. Μετά ακολουθούν τα αθλητικά τεστ. Όσοι περάσουν επιτυχώς τα παραπάνω συμμετέχουν στο “σχολείο”».
ΤΟ ΔΥΣΚΟΛΟ «ΣΧΟΛΕΙΟ»
Πολλά φημολογούνται για το υψηλό επίπεδο δυσκολίας του «σχολείου» που πρέπει να βγάλει κάποιος για να γίνει μέλος της ΕΚΑΜ. Ο κ. Τζεφεράκος ξεκαθαρίζει το τοπίο λέγοντας: «Το “σχολείο” έχει διάρκεια δύο μηνών και είναι καθαρά σχολείο επιλογής. Ο εκπαιδευόμενος δοκιμάζεται σε πολλά πράγματα που αφορούν την υπομονή του, την επιμονή του, πιθανές δεξιότητες που έχει, εξετάζουμε την αντοχή και την δύναμή του, την ισορροπία, την υψοφοβία που τυχόν έχει κάποιος. Στο τελευταίο “σχολείο” δήλωσαν συμμετοχή 300 αστυνομικοί και τα κατάφεραν 21. Αν και προοδευτικά με τα χρόνια δηλώνουν όλο και περισσότεροι αστυνομικοί, στη συνέχεια εγκαταλείπουν μόνοι τους το “σχολείο” λόγω του υψηλού επιπέδου απαιτήσεων που συνεπάγεται. Μετά την πρώτη βδομάδα φεύγει το 50% και μετά τη δεύτερη έχει μείνει το ¼ των αστυνομικών που είχαν δηλώσει αρχικά συμμετοχή. Το “σχολείο” της ΕΚΑΜ αντικειμενικά είναι πολύ δύσκολο. Εγώ το έχω περάσει δύο φορές ως αστυφύλακας και μετέπειτα ως αξιωματικός. Χρειάζεται πολλή υπομονή και ισχυρή θέληση. Έχουν έρθει παιδιά με πολύ υψηλά σωματικά προσόντα, όσον αφορά τη ρώμη, αθλητές στίβου και δεν τα κατάφεραν. Το μυαλό παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και βεβαίως χρειάζεται και καλή σωματική διάπλαση. Δεν υπάρχει περίπτωση να μπει κάποιος που δεν πληροί τις προϋποθέσεις. Μόλις τελειώσει η διαδικασία επιλογής, τότε ο υποψήφιος εντάσσεται στην ομάδα και παραμένει δοκιμαστικά για ένα έτος στην υπηρεσία. Ταυτοχρόνως, συνεχίζει την εκπαίδευσή του με όλους τους υπόλοιπους συναδέλφους που υπηρετούν στην υπηρεσία. Αν σε αυτό το ένα έτος παρατηρηθεί κάποιο πρόβλημα στον χαρακτήρα του αστυνομικού, τότε φεύγει από την Υπηρεσία. Επίσης, τα περισσότερα παιδιά της ΕΚΑΜ περνούν και από σχολεία του στρατού, καθώς είναι απαραίτητο να εξετάζονται πάλι στη σωματική και ψυχική τους υγεία».
ΠΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΙ
Στις κυριότερες ειδικότητες των αστυνομικών που ανήκουν στην ΕΚΑΜ περιλαμβάνονται άνδρες ομάδων εφόδου, ελεύθεροι σκοπευτές, ειδικοί παραβιάσεων (θυρών, τοίχων κ.λπ.) με μηχανικά, υδραυλικά και εκρηκτικά μέσα, αλεξιπτωτιστές, βατραχάνθρωποι, αναρριχητές-καταρριχητές, χιονοδρόμοι, νοσοκόμοι πεδίου μάχης.
Η εκπαίδευση αποτελεί το σύνηθες καθήκον του προσωπικού καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής του στην ΕΚΑΜ, για να μπορεί να αντεπεξέρχεται με επιτυχία στο απαιτητικό, δύσκολο και ιδιόμορφο έργο της, σημειώνει ο διοικητής. «Για την εκπαίδευσή της η ΕΚΑΜ χρησιμοποιεί σύγχρονες εγκαταστάσεις που έχει κατασκευάσει σε δικό της χώρο στο Μαρκόπουλο Αττικής. Επίσης χρησιμοποιεί κτίρια σε αστικές ή αγροτικές περιοχές, κατοικημένα ή όχι, το διεθνές αεροδρόμιο της Αθήνας και αεροσκάφη των Ολυμπιακών Αερογραμμών, τις εγκαταστάσεις του Λιμένα Πειραιά, του σιδηροδρομικού δικτύου, του μετρό, τα πεδία βολής των Ενόπλων Δυνάμεων και όποιο άλλο μέρος κρίνεται ικανό για εκπαιδευτικούς σκοπούς σε όλη τη χώρα. Κάθε χρόνο οι αστυνομικοί της υπηρεσίας περνούν δύο φορές αξιολόγηση μέσω αθλητικών τεστ και, αν κάποιος δεν μπορεί να αντεπεξέλθει, γίνεται αναφορά από τον υπεύθυνο εκπαίδευσης προς εμένα και εν συνεχεία αποφασίζω για την παραμονή ή όχι του συγκεκριμένου αστυνομικού. Το φαινόμενο της απομάκρυνσης είναι σπάνιο. Βεβαίως όλοι κρινόμαστε σε καθημερινή βάση για το αν εκτελούμε σωστά τα καθήκοντά μας».
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Το πρόγραμμα ενός εκαμίτη έχει ως εξής: «Η υπηρεσία μιας ημέρας για έναν αστυνομικό ξεκινά από τις 6 το πρωί και συνεχίζεται σχεδόν για όλη την ημέρα. Κατά τη διάρκεια της βάρδιας ο καθένας εκτελεί κάποια υπηρεσία και το υπόλοιπο του χρόνου μπαίνει σε κάποιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για φυσική κατάσταση και τακτικές που καθορίζονται από εμάς».
Η ΕΚΑΜ αποτελεί μέλος του δικτύου ATLAS, που αποτελεί το δίκτυο των ειδικών δυνάμεων των εθνικών αστυνομιών των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Στο πλαίσιο αυτό συνεργάζεται με τις αντίστοιχες ειδικές μονάδες του εξωτερικού (λ.χ. New Scotland Yard/SO19, GEO Spain, RAID France, SEK Berlin Germany, Cobra Austria κ.λπ.), καθώς και ευρύτερα σε διεθνές επίπεδο με αντίστοιχες μονάδες (λ.χ. FBI/Hostage Rescue Team, US Marshals/Special Operation Group, US Army Special Forces κ.λπ.). Ακόμα, συμμετέχει στις από κοινού ασκήσεις που πραγματοποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε διάφορα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σκοπός αυτών των κοινών ασκήσεων είναι η βελτίωση του εθνικού σχεδιασμού και των πρακτικών και τακτικών αντιμετώπισης ένοπλων κυρίως καταστάσεων. Επίσης η βελτίωση των κοινών διευρωπαϊκών προσπαθειών για συντονισμένη ομοιόμορφη δράση. Αυτή τη στιγμή ανήκουμε στις ομάδες των ελεύθερων σκοπευτών και παραβιαστών. Το 2007 και το 2014 η Ελλάδα είχε οργανώσει το συνέδριο των διοικητών του δικτύου. Επίσης, οι περισσότεροι από εμάς έχουμε εκπαιδευτεί σε πάρα πολλές χώρες, π.χ. στην Αμερική, στο Ισραήλ, στη Γαλλία, στην Ισπανία, στην Αγγλία, ενώ ξένοι εκπαιδευτές επισκέπτονται και τη χώρα μας. Η μονάδα συνεργάζεται με όλες τις αντίστοιχες ειδικές μονάδες των ελληνικών Σωμάτων Ασφάλειας, όπως η Μονάδα Υποβρύχιων Καταστροφών του Λιμενικού Σώματος, αλλά και η Ειδική Μονάδα Αντιμετώπισης Καταστροφών του Πυροσβεστικού Σώματος, και πραγματοποιεί κοινές εκπαιδεύσεις και πραγματικές ασκήσεις κοινού ενδιαφέροντος, καθώς και με τις ειδικές μονάδες των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων».
ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ
Ένα από τα μότο της επίλεκτης Ειδικής Κατασταλτικής Αντιτρομοκρατικής Μονάδας της Αστυνομίας είναι: «Ταπεινός σαν μοναχός, αθόρυβος σαν φίδι και μαχητής σαν πάνθηρας».
Ο διοικητής της ΕΚΑΜ, κ. Τζεφεράκος, απευθυνόμενος στους πολίτες, αναφέρει: «Οι πολίτες πρέπει να έχουν εμπιστοσύνη στις δικές μας δυνατότητες. Ό,τι κάνουμε γίνεται για τη διασφάλιση της ασφάλειάς τους. Εκπαιδευόμαστε και γυμναζόμαστε για να καταφέρνουμε να φέρνουμε εις πέραν το έργο που μας έχει ανατεθεί από την πολιτεία. Έστω και ένας κακοποιός να συλλαμβάνεται, ο πολίτης νιώθει πιο ασφαλής. Ο κόσμος μάς έχει σε εκτίμηση. Η μονάδα της ΕΚΑΜ είναι σε πολύ καλό επίπεδο. Η υπηρεσία μας έχει κατεξοχήν τη στήριξη της φυσικής ηγεσίας και των εκάστοτε υπουργών Προστασίας του Πολίτη. Πριν από έναν μήνα μεταφέρθηκε και η έδρα της ΕΚΑΜ, έπειτα από περίπου 40 χρόνια, στο Μαρκόπουλο Αττικής, στο πρώην Ολυμπιακό Σκοπευτήριο, όπου οι ειδικά διαμορφωμένες εγκαταστάσεις θα εξυπηρετούν καλύτερα τις αυξανόμενες ανάγκες της υπηρεσίας παρέχοντας πιο άρτια εκπαίδευση και οργάνωση στους αστυνομικούς μας».
ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ
Η μονάδα διαθέτει πλήθος ειδικών μέσων μεταφοράς, καθώς και εργαλείων, για την εκτέλεση των ειδικών αποστολών της, όπως:
* μεγάλη ποικιλία μακρύκαννων, υποπολυβόλων και όπλων χειρός
* οχήματα (ταχυκίνητα JEEP, θωρακισμένα οχήματα, μοτοσικλέτες, φορτηγά, λεωφορεία, αυτοκινούμενες σκάλες κ.λπ.)
* φουσκωτά ταχύπλοα σκάφη
* όπλα ελεύθερων σκοπευτών
* υλικά αναρρίχησης-καταρρίχησης διάφορων τύπων
* συλλογές Fast Rope για όλα τα ελικόπτερα
* ειδικά υλικά παραβίασης θυρών (υδραυλικά συστήματα, κριοί κ.λπ.)
* τυποποιημένα εκρηκτικά γεμίσματα
* ενδοσκόπια
* κάμερες θερμικής απεικόνισης
* συσκευές υπέρυθρης παρατήρησης
* χειροβομβίδες κρότου-λάμψης
* χημικές ουσίες, καπνογόνους ουσίες κ.λπ.
ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΑΡΓΙΕΣ – ΕΧΟΥΜΕ ΚΑΝΕΙ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΠΑΣΧΑ ΣΕ ΠΑΓΚΑΚΙΑ
Ο διοικητής της Ειδικής Κατασταλτικής Αντιτρομοκρατικής Μονάδας μιλά για την επικινδυνότητα που αντιμετωπίζουν οι αστυνομικοί της υπηρεσίας. «Οι επιχειρήσεις που καλούμαστε να φέρουμε εις πέρας είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες και για αυτόν τον λόγο το επίπεδο της υπηρεσίας οφείλει να είναι πολύ υψηλό. Μια επιχείρηση μπορεί να διαρκέσει πέντε λεπτά, αλλά η αναμονή της έως τη στιγμή που θα επιτραπεί να επέμβουμε να είναι δέκα ώρες. Όταν λοιπόν πρέπει να είσαι δέκα ώρες σε ετοιμότητα με τον εξοπλισμό σου, είναι πολύ χειρότερο από τα πέντε λεπτά δράσης, γιατί πρέπει να είσαι σε επαγρύπνηση όλο αυτό το διάστημα. Στα χρόνια της υπηρεσίας έχουμε έναν νεκρό αστυνομικό και έχουν τραυματιστεί από πυροβόλα όπλα, μαχαίρια και χειροβομβίδες τριάντα αστυνομικοί. Σε μια χειροβομβίδα που εξερράγη τραυματίστηκαν τέσσερις αστυνομικοί και στο τελευταίο περιστατικό με την εξέγερση στις φυλακές των Τρικάλων τραυματίστηκε σοβαρά ένας αστυνομικός στο πόδι από Καλάσνικοφ».
Ο κ. Τζεφεράκος θυμάται κάποια περιστατικά στα οποία κλήθηκαν να επέμβουν: «Ένα ιδιαίτερο περιστατικό στο οποίο κληθήκαμε να λάβουμε δράση ήταν τον Απρίλιο στον Βόλο με τους ληστές των τραπεζών. Φύγαμε πολύ γρήγορα με ελικόπτερο και κληθήκαμε να σχεδιάσουμε τον τρόπο δράσης και επέμβασης μέσα σε μισή ώρα. Ήμασταν πολύ λίγα άτομα, μόλις 12, για τόσο μεγάλο χώρο και για το ποιόν των δραστών. Οι δράστες ήταν τρεις και εμείς κάναμε τη σύλληψη. Ο ένας από αυτούς προτίμησε να αυτοκτονήσει κατά τη διάρκεια της επιχείρησης για να μη φυλακιστεί. Άλλο περιστατικό, όπου κινδύνευσαν τα αστυνομικοί της υπηρεσίας, ήταν στο περιστατικό με τον Αλκέτ Ριζάι στη Φιλαδέλφεια, ο οποίος πυροβόλησε εναντίον μας με Καλάσνικοφ και απειλούσε με χειροβομβίδες. Πιστεύω ότι πραγματικά η ΕΚΑΜ έχει σπουδαίο έργο να προσφέρει και η μύηση που περνάς κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης είναι τόσο καθοριστική που δεν γίνεται να μετανιώσεις για την επιλογή σου παρά τον υψηλό κίνδυνο που διατρέχεις λόγω της φύσης της υπηρεσίας. Το να μπορέσεις να τελειώσεις το “σχολείο” σημαίνει ότι έχεις “ερωτευτεί” τη δουλειά σου».
«Μπορεί να είμαστε 32 ώρες όρθιοι ή σε δράση ακολουθώντας τα ίχνη κακοποιών για τρεις μήνες» μας λέει ο διοικητής. «Στην επαρχία μπορεί να λείψουμε δύο και τρεις εβδομάδες. Δεν υπάρχουν γιορτές και αργίες για την ΕΚΑΜ. Έχουμε κάνει Χριστούγεννα στα βουνά και Πάσχα σε παγκάκια. Το κινητό θα χτυπήσει μέσα στο βράδυ. Αλλά η οικογένειά μας ξεκινάει υπό αυτή τη βάση και οι σύζυγοί μας είναι στο πλευρό μας. Η γυναίκα μου δεν θα με πάρει τηλέφωνο όταν είμαι στη δουλειά, αν δεν την πάρω εγώ, γιατί πιθανόν θα είναι απενεργοποιημένο ή, αν χτυπήσει, μπορεί να μου κάνει κακό. Την περίοδο που ήταν να παντρευτώ είχε δημιουργηθεί το περιστατικό στα Ζωνιανά. Έτσι την Κυριακή παντρευόμουν και μέχρι τελευταία στιγμή την Πέμπτη ήμουν στην Κρήτη!»
